De Nederlandse Top 40 bereikt vrijdag bij Qmusic een nieuwe mijlpaal. Nederlands bekendste officiële hitlijst presenteert op 13 januari 2023 haar 3000e editie. In de aanloop naar dit bijzondere jubileum zetten we deze dagen alle Top 40-presentatoren nog even op een rij, met daarbij de grootste Top 40-hit uit hun presentatieperiode.
Joost den Draaijer (1941)
02-01-1965 t/m 09-11-1968
Eerste nummer 1-hit: I Feel Fine - The Beatles
Laatste nummer 1-hit: Heidschi Bumbeidschi - Heintje
Grootste Top 40-hit: La Danse De Zorba - Duo Acropolis / Trio Hellenique / Mikis Theodorakis
De voorgeschiedenis van de Nederlandse Top 40 brengt ons naar 4 juli 1964. Willem van Kooten (Joost den Draaijer) ging op rondreis naar Amerika en kwam als eerste vaderlandse pop-dj met een Top 40-format thuis. Hitparades waren er al eerder en stonden in diverse muziekbladen als Muziek Expres en Muziekparade, maar de muziekindustrie kon er maar weinig mee, totdat de Top 40 kwam. Joost had in '64 inmiddels de leiding over zeezender Veronica en maakte er een volledig popstation van, met horizontale programmering en jingles. De legendarische Top 40-tune die nog steeds wordt gebruikt, Blue Tango van Sid Ramin, is daar een goed voorbeeld van. De Top 40 speelt vanaf de eerste week van januari '65 een belangrijke rol bij Radio Veronica. Ook kwam Joost met het gedrukte exemplaar, dat voor de Top 40-verzamelaar onmisbaar is geworden. Voor de samenstelling werd wekelijks een vast aantal platenzaken gebeld, verdeeld over het land, voor hun 20 bestverkochte singles, en al deze lijstjes resulteerden in de Veronica Top 40. Vele Nederlandse (beat)bands konden dankzij Veronica en de Top 40 hits scoren, zoals daar waren: Shocking Blue, The Shoes, Q65, Golden Earring(s), The Motions, The Cats, George Baker Selection, Tee-Set, etc.
Joost had zijn eigen losse stijl van presenteren, vol woordgrappen en gevatte vrolijkheid. De kwestie rondom zijn eigen plaatje 'Sjakie, de zaak loopt in zijn nakie' leidde tot zijn vertrek bij de populaire zeezender. De Top 40-jaren van Joost waren de topjaren van The Beatles (alleen al in het eerste Top 40-jaar 6 nummer 1-hits) en Rolling Stones, maar de grootste hit uit zijn presentatietijd was heel andere koek. Het instrumentale nummer La Danse De Zorba, afkomstig uit de film Zorba De Griek, werd geschreven door de Griekse componist Mikis Theodorakis. Naast de originele filmversie van Theodorakis stonden ook de versies van Duo Acropolis en Trio Hellenique gezamenlijk in de Top 40. De song werd een enorme hit met een groot uithoudingsvermogen. De single stond 37 weken onafgebroken in de Top 40 en piekte tot de vijfde plaats. In 1974 keerde de versie van Trio Hellenique voor drie weken terug, naar aanleiding van de 500e Top 40 in de laatste week van juli, waarin La Danse De Zorba de top 1000 van succesvolste Top 40-hits aanvoerde. Pas in 2012 werd de filmhit verslagen door Somebody That I Used To Know van Gotye featuring Kimbra.
Jan van Veen (1944)
16-11-1968 t/m 07-02-1970
Eerste nummer 1-hit: Heidschi Bumbeidschi - Heintje
Laatste nummer 1-hit: Mijn Gebed - D.C. Lewis
Grootste Top 40-hit: Je T'aime... Moi Non Plus - Jane Birkin avec Serge Gainsbourg
Jan van Veen was al meerdere malen ingevallen als Top 40-presentator bij afwezigheid van Willem van Kooten. Eind november 1969 was hij naast de nieuwe Top 40-jock ook de nieuwe programmaleider van Veronica. De discjockey wordt vandaag de dag nog altijd geassocieerd met Candlelight, waarin hij op gedragen wijze met karakteristieke stem gedichten van luisteraars voorlas. In zijn eerste presentatiemaand als hitjock voerden The Cats voor het eerst de Top 40 aan met Lea. In het daaropvolgende jaar werd de Tipparade ingevoerd met de Alarmschijf: de wekelijkse tip gekozen door de Veronica-dj’s, waar zij de meeste hitpotentie in zagen. Bij het stemmen voor de Alarmschijf was Jan als programmaleider eindverantwoordelijk; op een keer was er een gelijk aantal stemmen van twee platen en er kwam onenigheid over het beleid. Het gevolg was dat de discjockey vertrok bij Radio Veronica. Een jaar later richtte hij samen met de bedenker van de Top 40, Willem van Kooten, Radio Noordzee op.
Net als bij Joost den Draaijer werd de grootste Top 40-hit in Jan van Veens presentatieperiode geen nummer 1-hit, maar wel een echte longstayer. Je T’aime Moi Non Plus was naast de grootste ook de meest controversiële hit van 1969. Serge Gainsbourg nam de erotische kreunsong al een paar jaar eerder op met Brigitte Bardot, met wie de zanger een kortstondige relatie had. De actrice wilde het destijds niet uitgebracht hebben. Gainsbourg bracht het alsnog uit met de Britse actrice Jane Birkin. In diverse Europese landen, waaronder Engeland, werd de single geboycot, met een Britse nummer 1-hit als gevolg. In ons land werd Je T’aime Moi Non Plus de allergrootste nummer 2-hit in de Top 40-geschiedenis en kwam in 1974 opnieuw in de top 5.
Lex Harding (1945)
14-02-1970 t/m 31-08-1974
29-05-1976 t/m 13-05-1989
Eerste nummer 1-hit: Mijn Gebed - D.C. Lewis
Laatste nummer 1-hit: Eternal Flame – Bangles
Grootste Top 40-hit: Huilen Is Voor Jou Te Laat - Corry En De Rekels
Op Valentijnsdag 1970 had Lex Harding zijn eerste Top 40-uitzending op Radio Veronica en als hitjock heeft hij de meeste edities (meer dan 900) van de hitlijst gepresenteerd. Lex stond in eerste instantie bekend om zijn progressieve smaak, zoals te horen was in de programma’s ‘Lexjo’ en ‘Parels Voor De Zwijnen’. De Top 40 wist hij zich snel eigen te maken en in korte tijd werd hij de populairste jock van Veronica in de muziekpolls. De laatste Top 40-uitzending vanaf het schip was voor Lex een hele bijzondere. Diverse artiesten die in de lijst stonden, hadden een speciale bijdrage geleverd. Als blijk van steun werden er van sommige recente hits nieuwe teksten ingezongen. Veronica stopte en de Top 40 zou ook verdwijnen, met Rock Your Baby van George McCrae als allerlaatste nummer 1-hit.
Maar Lex richtte samen met Rob Out de Stichting Nederlandse Top 40 op en de hitlijst was voor het eerst te horen op Hilversum 3, bij de TROS. De Top 40 ging een nieuwe fase in en werd opnieuw relevant voor de platenindustrie. Toen Lex het later bij het publieke Veronica ging presenteren werd de Top 40 populairder dan ooit. Veronica had in 1979 net de C-status gekregen en de hitlijst was voor het eerst op vrijdagmiddag te horen. Vanaf dat jaar werd het meteen het best beluisterde programma op het toenmalige Hilversum 3. Tien jaar later hield Lex ermee op en vanaf Curaçao deed hij zijn laatste Top 40-uitzending.
Net als bij Joost en Jan werd de grootste Top 40-hit in de presentatieperiode van Lex ook geen nummer 1-hit, maar wel eentje met een langdurig record van langst genoteerde single. Corry En De Rekels werden ontdekt en geproduceerd door Pierre Kartner, die ook op hun meeste hits als tweede stem te horen is. In 1970 scoort het Brabantse dansorkest met hun derde hitsingle een joekel van een hit, die inmiddels is uitgegroeid tot een evergreen. 41 weken lang stond Huilen Is Voor Jou Te Laat onafgebroken in de Top 40 en bijna 50 jaar lang had de single het record langst genoteerde hitsingle in handen. Dat werd in 2014 verbroken door Happy van Pharrell Williams.
Ferry Maat (1947)
05-10-1974 t/m 22-05-1976
Eerste nummer 1-hit: Rock Your Baby - George McCrae
Laatste nummer 1-hit: Baretta’s Theme - Sammy Davis Jr.
Grootste Top 40-hit: Una Paloma Blanca - George Baker Selection
Ferry Maat was na zijn radioavontuur bij de grote concurrent Radio Noordzee nog maar net bij de TROS op Hilversum 3 begonnen en hij kreeg meteen de Top 40 aangereikt. De jock had enkele jaren de Top 50 van Radio Noordzee gepresenteerd.
Donderdag 3 oktober 1974 was de eerste Nederlandse Top 40 met Ferry te horen. De hitlijst was na het verdwijnen van Veronica en de zeezenders op 31 augustus tussen september en oktober nog wel elke zaterdag te beluisteren bij Radio Mi Amigo met Frans van der Drift. Dit station negeerde de net ingevoerde anti-zeezenderwet. Ferry Maat was een strakke dj met technische vaardigheden en een inspiratie voor vele generaties hitjocks. Hij pompte wekelijks de 40 hits in slechts 2 uurtjes, omringd door jingles en tunes. De luistercijfers van de Top 40 op donderdagmiddag zaten rond de drie miljoen. Toen Veronica in het publieke bestel kwam en voor het eerst op Hilversum 3 te horen was, verhuisde de Top 40 weer terug naar de jonge omroep. Maat bleef ‘de man van de nummertjes’, zoals zijn collega Tom Mulder hem noemde. Na de Top 40 presenteerde hij de Europarade, de TROS Top 50 en de Nationale Hitparade, die de omroep vervolgens van de NOS overnam.
De grootste Top 40-hit in Ferry’s presentatieperiode was pure polderpop die tot ver over de grenzen reikte. George Baker had begin jaren 70 tijdens de Dutch Invasion al wat Amerikaans succes geproefd met Little Green Bag. In 1975 kwam hij andermaal met een internationale hit. Una Paloma Blanca was aanvankelijk bedoeld als een instrumentaal B-kantje, maar werd een volwaardige single, gearrangeerd door Dick Bakker (die ook verantwoordelijk was voor het winnende Songfestivalliedje van dat jaar). Una Paloma Blanca is volgens de zanger een song over bevrijding en ontsnappen aan ellende. Wereldwijd werden er naar schatting zo’n 3,5 miljoen singles van verkocht. 30 jaar later stond Una Paloma Blanca weer in de Top 40, maar dan als titelsong van de film Vet Hard.
