Afgelopen woensdag is Rika Zaraï overleden. Zij stond tussen 1967 en 1972 met vier nummers in de Top 40 of Tipparade en is de succesvolste Israëlische zangeres uit de Top 40-geschiedenis. Met deze speciale top 4 nemen we afscheid van deze gevierde artiest.
1 Jerushala’im Shel Zahav
Rika Zaraï werd op 19 februari 1938 als Rika Gozman geboren in een joods gezin in Jeruzalem. Als jong meisje leerde ze pianospelen en later ging ze naar het conservatorium. Tijdens haar militaire dienstplicht, die in Israël ook voor meisjes geldt, werd ze verliefd op Yohanan Zaraï en in 1958 trouwde ze met hem. Een jaar later verhuisde het koppel naar Frankrijk, waar Rika direct succes oogstte als zangeres. In 1961 brak ze ook in Nederland door met haar Franse en Hebreeuwse repertoire. Haar cover van Exodus, het titellied van de gelijknamige film, werd dat jaar zelfs een bescheiden hit in ons land. Haar definitieve doorbraak kwam pas in 1968 met het nummer Jerushala’im Shel Zahav. Dit is tot op heden de enige Top 40-hit die volledig in het Hebreeuws is gezongen. Dit lied, waarvan de titel 'Jeruzalem van goud' betekent, was op 15 mei 1967 door de nog onbekende Shuli Natan vertolkt tijdens het Israëlische Songfestival. Toen kort daarna de Zesdaagse Oorlog uitbrak, groeide Jerushala’im Shel Zahav uit tot een populair lied onder Israëlische soldaten. Rika Zarai nam haar versie datzelfde jaar nog op, maar in de herfst van 1967 kwam die niet verder dan een weekje in de Tipparade. In de zomer van 1968 dook het nummer opnieuw voor één week op in de Tipparade, maar in november 1968 bleek driemaal scheepsrecht voor Rika. Toen maakte het nummer alsnog de overstap naar de Top 40, waar het uiteindelijk de vierde plaats bereikte.
2 Alors Je Chante
Na Jerushala’im Shel Zahav heeft Rika Zaraï enkel nog Franstalige hits gescoord. Haar laatste Top 40-hit dateert van september 1969. Toen scoorde ze een hit met het vrolijke Alors Je Chante. Dit nummer was een cover van de Spaanse Eurovisiesongfestivalinzending van dat jaar: Vivo Cantando van Salomé. 1969 was het jaar waarin vier landen op een gedeelde eerste plaats eindigden op het songfestival en Spanje was daar een van. Hoewel het er aanvankelijk op leek dat alleen De Troubadour en Boom Bang-A-Bang, respectievelijk de Nederlandse en Britse winnaars, de Top 40 zouden halen, werd een halfjaar na het festival het Spaanse liedje alsnog een succes. Het was dan weliswaar in de Franstalige uitvoering van Rika Zaraï, maar die haalde in tegenstelling tot de liedjes van Lenny Kuhr en Lulu wel de top 10 in ons land. Op 9 november, een dag nadat Alors Je Chante uit de Top 40 zakte, raakte Rika zwaargewond bij een auto-ongeluk tijdens een hagelbui in de buurt van Provins, een stadje dat zo'n 60 km ten oosten van Parijs ligt. Ze brak hierbij haar rug en lag een paar dagen in coma. Om te herstellen moest ze een groot gipsen corset dragen. Al na vijf maanden stond Rika, gehuld in een jurk die haar corset verborg, weer op het podium in de Parijse concertzaal Olympia. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
3 Casatschok
Als dochter van een Oekraïense vader is de kans groot dat Rika Zarai het Russische lied Katjoesja wel kende. Het werd uitgebracht in haar geboortejaar en groeide uit tot een Russische evergreen. En van de kasatsjok, een oud-Oekraïense volksdans zal ze misschien ook weleens gehoord hebben. Eind 1968 combineerde de Belgische producer Leo Caerts het lied met de dans en scoorde hij er onder de Russisch klinkende schuilnaam Dimitri Dourakine een grote hit mee. Er verschenen direct verschillende nationale en internationale uitvoeringen van Casatschok op de markt. Die van Les Dimitri's en Ria Valk bereikten na Dimitri Dourakine eveneens de Top 40. Met haar achtergrond was het niet meer dan logisch dat Rika Zaraï ook een versie opnam. Haar Franstalige uitvoering stond bij ons op 15 maart 1969 één weekje op 39 in de lijst en deed het daarmee slechter dan de drie andere uitvoeringen die rond dezelfde periode in de Top 40 stonden. In Frankrijk, waar Jerushala’im Shel Zahav nooit een hit was geworden, werd haar uitvoering van Casatschok haar grote doorbraakhit. Hoewel ze in Nederland na de jaren 60 nooit meer in de hitlijst stond, scoorde ze in Frankrijk in de jaren 70 nog diverse hits met liedjes als Balapapa, Tante Agathe en het ondeugende Sans Chemise, Sans Pantalon.
4 Les Beaux Jours
In de laatste week dat Alors On Chante in de Top 40 stond, veroverde Rika Zaraï de titel van succesvolste Israëlische Top 40-act. Daarvoor was die in handen van Esther & Abi Ofarim, die anderhalf jaar eerder hun enige hit scoorden met Cinderella Rockefella. Rika hield het record 43 jaar in handen. Pas op 3 november 2012 verzamelde haar landgenoot Asaf Avidan dankzij zijn Reckoning Song meer punten dan haar. Vrouwelijke Israëlische artiesten hebben haar vooralsnog niet gepasseerd. Zodoende is ze wel nog steeds de succesvolste zangeres uit Israël in de Top 40-geschiedenis. Hoewel Rika na 1969 nooit meer de Top 40 heeft gehaald, stond ze in oktober 1972 wel nog een keer in de Tipparade. Sterker nog, haar nummer Les Beaux Jours werd door Radio Veronica uitgeroepen tot Alarmschijf. Helaas voor Rika is dit nummer de hitlijstannalen ingegaan als een van die zeldzame gevallen dat een Alarmschijf de Top 40 niet gehaald heeft. In 51 jaar is dit niet vaker dan zes keer gebeurd. Na de hierboven genoemde covers uit Israël, Spanje en Rusland/België was met Les Beaux Jours overigens ons eigen land aan de beurt. Het nummer is namelijk een Franstalige versie van Holy Day, waarmee de George Baker Selection een halfjaar eerder de top 10 had gehaald.
Nadat haar succes als zangeres in de jaren 80 afnam, begon Rika Zaraï zich te verdiepen in kruidengeneeskunde. Naar eigen zeggen heeft een kruidenkuur na haar auto-ongeluk in 1969 haar letterlijk weer op de been geholpen. In 1985 schreef ze een boek over dit onderwerp. In Frankrijk werd het een bestseller. In 1989 verscheen dit boek onder de titel Mijn Natuurgeneeswijze ook op de Nederlandse markt. In dat jaar liep haar imago in Frankrijk echter schade op. In een van haar boeken had ze beweerd dat aids te genezen zou zijn met positieve instelling en een aftreksel van buxus, waarna ze werd beschuldigd van kwakzalverij.
Na de jaren 90 bracht ze nog twee albums uit en in 2006 verschenen haar memoires. Nadat ze in 2008 werd getroffen door een beroerte heeft ze niet meer zo vaak op het podium gestaan. Op 3 februari 2020 gaf ze in de Folies Bergère in Parijs, gezeten in een rolstoel, haar laatste optreden. Rika Zaraï overleed in de nacht van 22 op 23 december. Ze is 82 jaar geworden.
(Foto: Hugo van Gelderen, Nationaal Archief / Anefo)
