Wêr Bisto van Twarres is nog altijd de enige Friestalige nummer 1-hit. De Kast lukte dat drie jaar eerder bijna met In Nije Dei - Live.
Nummer 2-hits zijn er in alle soorten en maten. Sommige zijn inmiddels bijna vergeten, andere hebben een allertijdenstatus weten te verwerven, ondanks dat ze niet de felbegeerde nummer 1-positie in de Nederlandse Top 40 wisten te behalen.
Deze week is het precies 25 jaar geleden dat de eerste Friestalige hit in de Nederlandse Top 40 naar de tweede positie van de Nederlandse Top 40 piekte. Met In Nije Dei - Live schreef de Friese band De Kast, met leadzanger Syb van der Ploeg, geschiedenis in de Nederlandse popmuziek. Na 10 jaar hard werken werd de groep beloond met een landelijke doorbraak en een bijna nummer 1-hit.
De geschiedenis van de Kast gaat terug tot 1985, toen de Engelstalige band Wish To Escape werd opgericht. Deze groep had lokaal wat succes en bracht een single in eigen beheer uit. Met dezelfde bezetting begonnen ze daarnaast ook een coverband voor feesten en dancings. Deze heette aanvankelijk Gold Rush, maar dat werd gewijzigd in The Cast, wat uiteindelijk de Kast werd, omdat de leden besloten voortaan in het Nederlands te gaan zingen. Wish To Escape was inmiddels opgedoekt. In 1992 kreeg de band een landelijk platencontract bij CNR Music en verscheen hun eerste single Het Avontuur, evenals een debuutalbum getiteld Alles Uit De Kast.
In de lente van 1996 bereikte De Kast voor het eerst de Top 40 met Een Teken Van Leven. Onder productionele leiding van Henk Temming kwam hun eerste bescheiden hit (een cover van de Vlaamse band Mama’s Jasje) tot nummer 31. In datzelfde jaar had Guus Meeuwis met Vagant een grotere cover-hit van deze Vlaamse band met Zo Ver Weg. Met de tweede hit Raak kwam de Kast tot nummer 24. Een aardig begin, maar de echte landelijke doorbraak moest nog komen.
In 1995 vroeg regisseur Steven de Jong de mannen van De Kast om de titelsong te schrijven voor zijn eerste film De Gouden Swipe, een verfilming naar het boek van de Friese schrijver Abe Brouwer. De schrijver overleed in het jaar waarin de Kast werd opgericht, weliswaar nog als Wish To Escape. Steven de Jong kende de band van de feesttenten waar hij als dj optrad. Toetsenist Kees Bode had nog een compositie op de planken liggen en bassist Sytse Broersma schreef op basis van het script de Friestalige tekst over een onmogelijke liefde tussen de zoon van een rijke boer en de dochter van zijn knecht. De song werd met de band samen uitgewerkt. Op 12 september 1996 ging de film De Gouden Swipe in première en In Nije Dei was als CD-single te verkrijgen, maar werd niet landelijk uitgebracht. Omrop Fryslân draaide de single regelmatig en de film werd in hun provincie goed bezocht.
De Kast had in Friesland al een aardige fanbase opgebouwd. In oktober van 1996 kwam de band voor het eerst de album-hitlijst binnen met Niets Te Verliezen. Op dit album was naast hun eerste twee hits ook de studioversie van In Nije Dei te vinden. Niets Te Verliezen kwam tot de 33e plaats en stond in eerste instantie tot juni 1997 in de Album Top 100. Toch was de band in Nederland halverwege 1997 nog nauwelijks bekend. 5 maanden na de Elfstedentocht, op 6 juni 1997 speelde De Kast in een bomvol Abe Lenstra stadion, dat ze zelf af hadden gehuurd. De fans zongen de tekst van In Nije Dei woord voor woord mee. Van dit concert werden opnamen gemaakt. De live-versie van In Nije Dei was in eerste instantie bedoeld als B-kant voor hun nieuwe single, maar werd op verzoek van de platenmaatschappij al snel de A-kant. Herman Van der Velden, muzieksamensteller van Radio Tour De France, was één van de eersten die de live-versie oppikte.
Na drie weken Tipparade kwam In Nije Dei - Live op 23 augustus 1997 als eerste Friestalige hit de Nederlandse Top 40 binnen op nummer 30 en stond vier weken later al op nummer 2 achter Barbie Girl van Aqua. De concurrentie was hevig voor een nummer 1-hit, want in de week dat In Nije Dei – Live op nummer 2 stond, was Something About The Way You Look Tonight/Candle In The Wind 1997 van Elton John net uitgekomen, en zijn hommage aan Lady Di verbrak snel daarna alle verkooprecords.
Door het succes van In Nije Dei - Live kwam Niets Te Verliezen weer terug in de Album Top 100, steeg in zijn 45e week in oktober 1997 naar de eerste plaats en versloeg Butterfly van Mariah Carey. Het album bleef meer dan 100 weken genoteerd staan en behaalde de platina-status. It giet oan!
Na In Nije Dei - Live zong de Kast weer in het Nederlands en de opvolger Woorden Zonder Woorden kwam tot nummer 4. In 1998 kwamen ze opnieuw met een Friestalige hit in de top 10 terecht met Eltse Grins Foarby (samen met It Frysk Jeugd Orkest voor het evenement Fryslân 500). In dat jaar was het 500 jaar geleden dat Friesland haar onafhankelijkheid verloor.
Van de drie Friestalige (van in totaal 12) Top 40 hits was Wa't Ik Bin uit 2000 met Maaike Schuurmans de laatste. Zij speelde de rol van Janke in de Gouden Swipe.
Regisseur Steven De Jong zag 10 jaar later in 2007 weer een soundtrack uit zijn oeuvre in de Top 40 staan. Nick & Simon schreven Pak Maar M'n Hand voor De scheepsjongens van Bontekoe en kwamen er mee tot nummer 12.
Ofschoon De Kast in hun succesvolste periode meer hits hebben gescoord met Nederlandstalige singles dan in hun eigen Fries, blijft In Nije Dei - Live hun enige echte klassieker. De song staat in alle edities van de Top 2000 steevast hoog genoteerd. Volgens de band is In Nije Dei een tweede Friese volkslied geworden.
In Nije Dei - Live stond op 20 september 1997 een week op nummer 2 achter Barbie Girl van Aqua.
